Tình hình sự cố an ninh mạng đầu năm 2025 đến nay tại Việt Nam và các xu hướng tấn công nổi bật

Mở đầu: Bối cảnh An ninh mạng Việt Nam đầu năm 2025

Đầu năm 2025 đánh dấu một giai đoạn đầy thách thức đối với an ninh mạng Việt Nam. Với sự phát triển nhanh chóng của công nghệ số, các mối đe dọa trực tuyến không ngừng gia tăng cả về số lượng và mức độ tinh vi, gây ra những thiệt hại đáng kể cho cá nhân, doanh nghiệp và hạ tầng trọng yếu quốc gia. Việt Nam vẫn là một trong những điểm nóng về an ninh mạng trong khu vực.

Tình hình an ninh mạng Việt Nam đầu năm 2025

Chỉ tính riêng từ đầu năm 2025 đến nay, đã có gần 1.500 vụ việc lừa đảo qua mạng được phát hiện, gây thiệt hại ước tính hơn 1.660 tỉ đồng [N1]. Bên cạnh đó, các hoạt động tội phạm mạng còn mở rộng sang nhiều lĩnh vực khác như quảng cáo, đánh bạc trực tuyến và giao dịch tiền ảo, với hơn 1.500 kênh/hội nhóm được ghi nhận cho mỗi loại hình [N1]. Tổng cộng, từ năm 2024 đến nay, các hệ thống thông tin đã ghi nhận trên 42 triệu cảnh báo tấn công mạng và 420.000 cảnh báo phát hiện mã độc [N1].

Bài viết này sẽ đi sâu phân tích tình hình và các xu hướng tấn công mạng nổi bật tại Việt Nam trong những tháng đầu năm 2025, đồng thời nêu bật những thách thức và gợi mở về các giải pháp phòng chống.

Thống kê và Tác động của các Sự cố An ninh mạng

Báo cáo từ Trung tâm Giám sát An toàn Không gian mạng Quốc gia (NCSC) cho thấy số lượng sự cố an ninh mạng đã vượt 13.000 vụ, tăng khoảng 25% so với năm 2023 [N2]. Trong số đó, các vụ tấn công ransomware gây ra thiệt hại đáng kể cho các tổ chức.

Các số liệu đáng chú ý khác bao gồm:

  • Các cuộc tấn công DDoS tiếp tục gia tăng mạnh, gây gián đoạn cho nhiều hệ thống.
  • Các lỗ hổng bảo mật, đặc biệt trong lĩnh vực tài chính, năng lượng và công nghệ, tiếp tục là mục tiêu khai thác của tội phạm mạng.

Các Xu hướng Tấn công Nổi bật và ngày càng Tinh vi

Các hình thức tấn công mạng đang ngày càng trở nên đa dạng và khó lường, tận dụng tối đa các công nghệ mới để tăng hiệu quả và giảm khả năng bị phát hiện.

1. Tấn công mã độc tống tiền (Ransomware)

Ransomware vẫn là mối đe dọa hàng đầu, ghi nhận hơn 500 vụ nhắm vào các tập đoàn lớn, tổ chức tài chính và hạ tầng trọng yếu [N2]. Đặc biệt, sự phát triển của Ransomware-as-a-Service (RaaS) đã làm giảm rào cản tham gia cho tội phạm mạng, cho phép những kẻ tấn công ít kỹ năng cũng có thể triển khai các chiến dịch quy mô lớn bằng cách thuê công cụ và hạ tầng từ các nhóm chuyên nghiệp. Các ví dụ RaaS toàn cầu nổi bật bao gồm LockBit, ALPHV (BlackCat) và Cl0p.

2. Lừa đảo qua email (Phishing & Business Email Compromise - BEC)

Phishing và BEC chiếm khoảng 35% tổng số vụ tấn công, sử dụng nhiều thủ đoạn như giả mạo đối tác hoặc CEO để đánh cắp thông tin tài chính [N2]. Tuy nhiên, điểm đáng báo động là sự xuất hiện của AI-powered Phishing. Tội phạm mạng sử dụng Trí tuệ nhân tạo tạo sinh (Generative AI) để soạn thảo các email lừa đảo cực kỳ tinh vi và cá nhân hóa sâu sắc, dựa trên phân tích hành vi và lịch sử tương tác của từng người dùng [N3]. Điều này khiến các biện pháp phòng thủ truyền thống gặp nhiều khó khăn trong việc phát hiện.

3. Khai thác lỗ hổng bảo mật (Vulnerability Exploitation)

Chiếm 20% tổng số vụ tấn công, các cuộc tấn công khai thác lỗ hổng bảo mật tập trung vào việc tận dụng các điểm yếu chưa được vá trong hệ thống [N2]. Xu hướng đáng lo ngại là sự gia tăng của các lỗ hổng zero-day, tức là những lỗ hổng chưa được biết đến hoặc chưa có bản vá, khiến việc phòng thủ trở nên cực kỳ khó khăn [N2].

4. Rò rỉ dữ liệu nội bộ

Số vụ rò rỉ dữ liệu nội bộ tăng khoảng 30%, chủ yếu do yếu tố con người, đặc biệt trong bối cảnh xu hướng làm việc từ xa và kết hợp giữa nhiều nền tảng [N2]. Việc chuyển dịch sang các môi trường làm việc phân tán tạo ra nhiều điểm yếu mới mà kẻ tấn công có thể khai thác.

5. Các Xu hướng Tấn công Khác

  • Tấn công chuỗi cung ứng: Ngày càng gia tăng, nhắm vào các điểm yếu trong chuỗi cung ứng phần mềm và dịch vụ để xâm nhập vào nhiều tổ chức cùng lúc [N2].
  • Tận dụng công nghệ mới làm công cụ tấn công: Sự phát triển của AI, điện toán đám mây và Blockchain không chỉ mang lại lợi ích mà còn tạo ra những thách thức lớn về phòng chống lỗ hổng bảo mật và tấn công mạng [N4]. Kẻ tấn công lợi dụng những nền tảng này để tìm kiếm và khai thác các lỗ hổng mới.
  • Deepfake Fraud: Công nghệ deepfake (giả mạo sâu) được sử dụng để tạo ra nội dung âm thanh, hình ảnh hoặc video giả mạo, mạo danh các giám đốc điều hành hoặc nhân vật đáng tin cậy để lừa nạn nhân tiết lộ thông tin hoặc chuyển tiền.

Thách thức và Thực trạng về Phòng thủ An ninh mạng tại Việt Nam

Mặc dù nhận thức về an ninh mạng đang được nâng cao, thực trạng phòng thủ tại Việt Nam vẫn còn nhiều hạn chế. Đáng chú ý, phần lớn doanh nghiệp vẫn còn thiếu hụt đáng kể các công cụ công nghệ cần thiết và nhân sự chuyên trách về an ninh mạng. Điều này cho thấy khoảng cách lớn giữa mối đe dọa thực tế và khả năng phòng thủ của các tổ chức.

Kết luận: Nhận định và Hướng đi phía trước

Tình hình an ninh mạng tại Việt Nam đầu năm 2025 cho thấy một bức tranh đáng báo động về sự gia tăng của các mối đe dọa tinh vi, đặc biệt là sự trỗi dậy của AI trong các chiến thuật tấn công. Thiệt hại tài chính lớn và rò rỉ dữ liệu quy mô rộng yêu cầu các biện pháp đối phó quyết liệt và toàn diện hơn.

Để ứng phó hiệu quả, các tổ chức cần:

  • Nâng cao nhận thức và đào tạo: Đặc biệt về các hình thức lừa đảo mới (như AI-powered phishing) cho toàn bộ nhân viên.
  • Đầu tư vào công nghệ bảo mật tiên tiến: Triển khai các giải pháp phát hiện và phản ứng sớm, đặc biệt là các công cụ có khả năng chống lại tấn công dựa trên AI.
  • Thường xuyên cập nhật và vá lỗi: Đảm bảo hệ thống được bảo vệ khỏi các lỗ hổng đã biết và mới phát hiện.
  • Xây dựng đội ngũ chuyên trách: Có đủ năng lực và số lượng để quản lý và ứng phó với các sự cố an ninh mạng.
  • Phối hợp chặt chẽ: Giữa các tổ chức, doanh nghiệp và cơ quan nhà nước để chia sẻ thông tin về mối đe dọa và phối hợp phòng thủ.

Cuộc đua giữa tội phạm mạng và các biện pháp bảo mật sẽ không ngừng tiếp diễn. Việc chủ động đầu tư và liên tục cải thiện năng lực phòng thủ là yếu tố then chốt để đảm bảo an toàn cho không gian mạng Việt Nam.

Nguồn tham khảo

[N1] Tuổi Trẻ. (2025, August 5). Đầu năm 2025 đến nay: Phát hiện gần 1.500 vụ việc lừa đảo qua mạng. Truy cập từ: https://tuoitre.vn/dau-nam-2025-den-nay-phat-hien-gan-1-500-vu-viec-lua-dao-qua-mang-20250805220548384.htm [N2] VNCS. (Năm 2025). Cảnh báo các mối đe dọa An ninh mạng tại Việt Nam năm 2025. Truy cập từ: https://vncs.vn/vi/tin-tuc/detail-canh-bao-cac-moi-de-doa-an-ninh-mang-tai-viet-nam-nam-2025-vncs-396 [N3] An Toàn Thông Tin. (Năm 2025). Năm mối đe dọa An ninh mạng nổi bật năm 2025. Truy cập từ: https://antoanthongtin.vn/tin/nam-moi-de-doa-an-ninh-mang-noi-bat-nam-2025 [N4] VNTT. (Năm 2025). An ninh mạng 2025: Cuộc đua không hồi kết giữa Hacker và Doanh nghiệp?. Truy cập từ: https://vntt.com.vn/an-ninh-mang-2025-cuoc-dua-khong-hoi-ket-giua-hacker-va-doanh-nghiep/